Nguyễn Tư Nghiêm

---

1. Nguyễn Tư Nghiêm là ai?

Danh họa Nguyễn Tư Nghiêm (1918-2016) là một trong những họa sĩ nổi bật và có ảnh hưởng lớn trong nền hội họa Việt Nam thế kỷ 20. Ông là một trong "tứ trụ" của hội họa Việt Nam, cùng với các danh họa khác là Nguyễn Sáng, Dương Bích Liên, và Bùi Xuân Phái.

Tài năng của Nguyễn Tư Nghiêm đã được bộc lộ từ khi còn rất nhỏ. Theo Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam, sau khi hoàn thành tiểu học tại Vinh, ông đã cùng người anh trai ra thủ đô Hà Nội để theo đuổi đam mê hội họa. Tới năm 19 tuổi, Nguyễn Tư Nghiêm thi đỗ Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, tiếp nối con đường nghệ thuật mà ông đã yêu thích từ thuở nhỏ.

2. Hành trình hoạt động nghệ thuật

Nguyễn Tư Nghiêm có một hành trình hoạt động nghệ thuật đầy ấn tượng và đáng chú ý. Sự nghiệp của ông không chỉ gắn liền với những tác phẩm hội họa nổi bật, mà còn với nhiều sự kiện và bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời.

Sự nghiệp của Nguyễn Tư Nghiêm chính thức bắt đầu khi ông bước chân vào Trường Mỹ thuật Đông Dương. Tại đây, ông được đào tạo bài bản về nghệ thuật hội họa dưới sự hướng dẫn của những giảng viên danh tiếng, tạo nên nền tảng quan trọng cho sự nghiệp sau này của ông.

Năm 1951, sau khi Trường Mỹ thuật Kháng chiến được họa sĩ Tô Ngọc Vân thành lập, Nguyễn Tư Nghiêm được mời làm giảng viên của trường. Đây là một khoảng thời gian quan trọng trong sự nghiệp của ông, khi ông cùng nhiều họa sĩ khác đã thử nghiệm và khám phá chất liệu sơn mài, mở ra một bước tiến mới cho nghệ thuật sơn mài Việt Nam.

Đến năm 1954, Nguyễn Tư Nghiêm chuyển sang công tác tại Hội Văn nghệ Việt Nam. Tại đây, ông tiếp tục nghiên cứu và làm việc trên nhiều chất liệu khác nhau, tạo ra một phong cách nghệ thuật độc đáo, hòa trộn giữa quá khứ và hiện đại.

3. Phong cách nghệ thuật và chủ đề chính

3.1. Phong cách nghệ thuật

• Kết hợp truyền thống và hiện đại: Nguyễn Tư Nghiêm thường sử dụng kỹ thuật sơn mài, một phương pháp truyền thống của Việt Nam, kết hợp với các yếu tố hiện đại trong cách thể hiện hình ảnh và bố cục. Đây là điểm đặc sắc và riêng biệt của ông, để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng người xem.
• Màu sắc tươi sáng: Ông sử dụng màu sắc phong phú, tạo nên cảm giác sinh động cho tác phẩm. Màu sắc trong tranh của ông không chỉ để trang trí mà còn mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc.
• Hình khối và đường nét: Tác phẩm của ông thường có sự cân đối và hài hòa giữa hình khối và đường nét, tạo nên sự mềm mại nhưng cũng đầy mạnh mẽ.

3.2. Chủ đề chính

• Đời sống nông thôn: Nhiều tác phẩm của ông phản ánh cảnh vật và con người nông thôn Việt Nam, thể hiện vẻ đẹp giản dị và chân thực của cuộc sống. Hồn quê trong các tác phẩm như "Con Nghé" được thể hiện một cách sinh động, chân thực.
• Con người và văn hóa: Nguyễn Tư Nghiêm thường khám phá các khía cạnh của con người Việt Nam, từ tâm tư, tình cảm đến phong tục tập quán, văn hóa truyền thống. Điển hình là các tác phẩm như "Gióng", "Mười hai con giáp", "Điệu múa cổ".
• Tôn vinh vẻ đẹp thiên nhiên: Thiên nhiên Việt Nam cũng là một nguồn cảm hứng lớn trong nghệ thuật của ông, với những cảnh quan hùng vĩ và thơ mộng.
• Tìm kiếm bản sắc dân tộc: Nguyễn Tư Nghiêm luôn tìm kiếm và thể hiện bản sắc văn hóa Việt Nam qua các tác phẩm của mình, từ hình ảnh con người đến các biểu tượng văn hóa. Có một khoảng thời gian khó khăn, ông đã phải kiếm sống bằng cách vẽ tranh thương mại, nhưng không ngừng tìm kiếm sự mới mẻ trong nghệ thuật.

4. Lịch sử triển lãm và giải thưởng

4.1. Triển lãm tranh Nguyễn Tư Nghiêm

Triển lãm 199 bức tranh: Triển lãm trưng bày 199 tác phẩm của danh họa Nguyễn Tư Nghiêm là một sự kiện nghệ thuật quan trọng, tôn vinh và giới thiệu những đóng góp của ông cho mỹ thuật Việt Nam. Các tác phẩm này bao gồm tranh sơn mài, tranh lụa và nhiều hình thức nghệ thuật khác, xoay quanh các chủ đề văn hóa, con người và thiên nhiên Việt Nam. Triển lãm này không chỉ là cơ hội để khán giả chiêm ngưỡng tài năng của Nguyễn Tư Nghiêm mà còn là dịp để tìm hiểu về lịch sử mỹ thuật Việt Nam, khuyến khích giới trẻ khám phá và sáng tạo hơn nữa.

Triển lãm 12 con giáp: Triển lãm tranh "12 Con Giáp" của họa sĩ Nguyễn Tư Nghiêm là một sự kiện nghệ thuật đặc sắc, thể hiện sự sáng tạo và tài năng của ông trong việc khắc họa các linh vật trong văn hóa Việt Nam. Không chỉ là nơi trưng bày các tác phẩm, triển lãm còn là hành trình khám phá văn hóa và phong tục tập quán liên quan đến 12 con giáp. Mỗi bức tranh mang đến một câu chuyện riêng, phản ánh những đặc điểm, tính cách và biểu tượng của từng con giáp.

4.2. Giải thưởng Nguyễn Tư Nghiêm đạt được

Nguyễn Tư Nghiêm đã đạt được nhiều giải thưởng và danh hiệu trong suốt sự nghiệp nghệ thuật của mình. Một số giải thưởng tiêu biểu ông đã nhận được bao gồm:

• 1948: Giải nhất Triển lãm Mỹ thuật Toàn quốc Kháng chiến với tác phẩm "Du kích làng Phù Lưu".
• 1957: Giải thưởng Triển lãm Mỹ thuật Toàn quốc với tác phẩm "Con Nghé".
• 1975: Giải thưởng Triển lãm Mỹ thuật Thủ đô với tác phẩm "Hai đĩa sơn mài".
• 1985: Giải chính thức Triển lãm Quốc tế Nghệ thuật Hiện thực tại Bulgaria với tác phẩm "Điệu múa cổ I".
• 1987: Giải chính thức Triển lãm Quốc tế tại Hà Nội với tác phẩm "Điệu múa cổ II".
• 1990: Giải nhất Triển lãm Mỹ thuật Toàn quốc với tác phẩm "Gióng".
• 1996: Giải thưởng Hồ Chí Minh đợt I về văn học nghệ thuật.

5. Tác phẩm nổi bật của Nguyễn Tư Nghiêm

Gióng

Tác phẩm "Gióng" là một bức họa nổi tiếng của Nguyễn Tư Nghiêm, không chỉ miêu tả nhân vật huyền thoại mà còn là lời nhắc nhở về tinh thần quật cường và sức mạnh của dân tộc Việt Nam. Bức tranh thể hiện niềm tự hào về văn hóa và lịch sử, khơi dậy lòng yêu nước và ý chí vươn lên trong mỗi người.

Con Nghé

"Con Nghé" hay "Con nghé quả thực" là một tác phẩm nghệ thuật đặc sắc, không chỉ đẹp về hình thức mà còn giàu ý nghĩa văn hóa. Nguyễn Tư Nghiêm sử dụng màu sắc rực rỡ và đường nét mạnh mẽ để tạo nên hình ảnh sinh động của con nghé, khẳng định vị trí của ông trong nền mỹ thuật Việt Nam và làm phong phú thêm kho tàng nghệ thuật dân gian.

Điệu múa cổ

Tác phẩm "Điệu múa cổ" khắc họa hình ảnh những vũ công trong trang phục truyền thống, đang biểu diễn những điệu múa mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc. Qua bức tranh, Nguyễn Tư Nghiêm không chỉ ghi lại khoảnh khắc nghệ thuật mà còn tôn vinh vẻ đẹp của văn hóa dân gian.

6. Tầm ảnh hưởng của Nguyễn Tư Nghiêm và di sản

Nguyễn Tư Nghiêm là một trong những nghệ sĩ tiên phong trong việc kết hợp giữa nghệ thuật truyền thống và hiện đại. Ông đã đưa những yếu tố văn hóa dân gian vào trong tranh vẽ, tạo ra một phong cách độc đáo và đậm bản sắc dân tộc. Các tác phẩm của ông thường xoay quanh chủ đề văn hóa dân gian như múa, nhạc, và các nghi lễ truyền thống. Qua đó, ông không chỉ thể hiện vẻ đẹp của văn hóa mà còn góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa lâu đời của Việt Nam.

Không chỉ dừng lại ở đó, Nguyễn Tư Nghiêm còn góp phần quan trọng trong việc hình thành và phát triển phong trào mỹ thuật hiện đại ở Việt Nam, đặc biệt trong giai đoạn sau chiến tranh. Các tác phẩm của ông đã mở ra hướng đi mới cho nhiều nghệ sĩ trẻ. Tác phẩm của Nguyễn Tư Nghiêm không chỉ được trưng bày trong nước mà còn được công nhận và trưng bày trên trường quốc tế. Di sản nghệ thuật của ông vẫn tiếp tục ảnh hưởng đến các nghệ sĩ đương đại và là nguồn cảm hứng cho nhiều tác phẩm mới của thế hệ ngày nay.

7. Phê bình và đánh giá tác phẩm của Nguyễn Tư Nghiêm

Nguyễn Tư Nghiêm được các nhà phê bình và công chúng đánh giá là một trong "tứ kiệt" của nền mỹ thuật Việt Nam thế kỷ XX. Nhiều nhà phê bình nghệ thuật đã nhấn mạnh sự độc đáo trong phong cách của Nguyễn Tư Nghiêm. Họ cho rằng ông đã thành công trong việc kết hợp giữa nghệ thuật hiện đại và truyền thống, mang đến một cái nhìn mới mẻ về văn hóa dân tộc. Những tác phẩm của ông thường được khen ngợi vì sự tinh tế và khả năng truyền tải cảm xúc mạnh mẽ.

Trong các triển lãm trưng bày các tác phẩm của ông, công chúng thường vô cùng thích thú bởi tính gần gũi và dễ hiểu của những bức họa. Ông đã khéo léo lồng ghép các yếu tố văn hóa dân gian vào trong tác phẩm của mình, khiến người xem cảm thấy quen thuộc và dễ dàng kết nối với nội dung. Những bức tranh của Nguyễn Tư Nghiêm thường được coi là biểu tượng của vẻ đẹp văn hóa Việt Nam. Nhiều ý kiến cho rằng di sản nghệ thuật của Nguyễn Tư Nghiêm không chỉ dừng lại ở những tác phẩm cụ thể mà còn nằm ở cách ông đã mở đường cho các nghệ sĩ khác trong việc tìm kiếm và phát triển phong cách riêng.

8. Đời sống cá nhân của Nguyễn Tư Nghiêm

Nguyễn Tư Nghiêm sinh ngày 20 tháng 10 năm 1918 tại xã Nam Trung, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An. Thông tin về gia đình ông thường khá kín đáo, nhưng được biết ông đã lập gia đình vào năm 73 tuổi với bà Thu Giang, kém ông 28 tuổi.

Ngoài việc sáng tác, ông còn rất đam mê giảng dạy nghệ thuật. Ông từng giảng dạy tại Trường Trung cấp Mỹ thuật Việt Nam (nay là Đại học Mỹ thuật Công nghiệp Hà Nội) và dành nhiều thời gian truyền đạt kiến thức và kinh nghiệm cho các thế hệ trẻ.

Đến năm 90 tuổi, Nguyễn Tư Nghiêm vẫn hàng ngày vẽ tranh, đắm mình trong niềm đam mê hội họa. Có thể nói, Nguyễn Tư Nghiêm là một họa sĩ tài hoa, những đóng góp của ông cho nền mỹ thuật nước nhà đã truyền cảm hứng và mở rộng hiểu biết cho thế hệ trẻ yêu mỹ thuật hiện nay.